Risk Factory lanceert virtueel preventieprogramma tegen shame-sexting

Op 16 september lanceerden het ministerie van Justitie en Veiligheid en Risk Factories Limburg-Noord, Twente en Midden- en West-Brabant (onderdeel van de gelijknamige veiligheidsregio's) een nieuw virtueel programma dat jongeren in de leeftijd van 11 en 12 jaar weerbaar moet maken tegen shame-sexting.

Het scenario is ‘Online weerbaarheid’ gedoopt en geeft jongeren door middel van moderne VR-technieken een realistisch beeld van de risico’s en de impact die het doorsturen van een (naakt)foto met zich mee kunnen brengen.

Risk Factory-concept

De Risk Factory is, als onderdeel van de veiligheidsregio, een belevingscentrum waar leerlingen uit

groep 8 risicosituaties op het gebied van veiligheid en/of gezondheid kunnen beleven. ‘Leren door

beleven’ is daarbij het credo. Nederland telt op dit moment twee Risk Factories: in Twente en in

Limburg-Noord (Venlo). In januari opent de derde Risk Factory in Midden- en West-Brabant en ook

andere veiligheidsregio's in Nederland spelen met de gedachte om een Risk Factory op te zetten. Jaarlijks bezoeken duizenden basisschoolleerlingen de Risk Factories, waarbij ze scenario’s zoals: Vluchten bij brand, 112 bellen, Dode hoek, Positief gezond en omgaan met groepsdruk op een realistische manier beleven. Vanaf 16 september is het scenario ‘Online weerbaarheid’ daaraan

toegevoegd. “Shame-sexting is het maken of verspreiden van seksueel getinte foto’s of filmpjes

zonder toestemming. Het nieuwe scenario maakt tieners bewust van de risico's en impact daarvan”,

legt programmamanager Nick Boersma van Risk Factory Limburg-Noord uit. “Bij de Risk Factory

komen veiligheid en gezondheid samen. Online weerbaarheid is daar tegenwoordig een belangrijk

onderdeel van.”

Lancering ‘online weerbaarheid’

In het bijzijn van groep 8 van OJBS het Maasveld uit Tegelen lanceerden het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Risk Factories op feestelijke wijze het nieuwe scenario. De leerlingen luisterden eerst naar een interessant verhaal over sexting van Niki Donné (Sociaal Verpleegkundige Seksuele

Gezondheid GGD Limburg-Noord). “Digitaal flirten is heel normaal, het hoort tegenwoordig bij de

seksuele ontwikkeling van een tiener. Belangrijk is wel dat iedereen zich erbij op zijn gemak voelt. In

mijn werk zie ik helaas regelmatig slachtoffers van shame-sexting, meestal tussen de 14 en 18 jaar.

Stuk voor stuk geven ze aan dat ze zich niet bewust waren van de gevolgen die het doorsturen van

een naaktfoto met zich mee kan brengen. Denk bijvoorbeeld aan imagoschade. Ook staan jongeren er vaak niet bij stil dat een relatie uit kan gaan. Foto’s die ooit met wederzijdse toestemming zijn

gemaakt, voelen dan ineens heel vervelend. Met het nieuwe scenario bij de Risk Factory bereiden we leerlingen van groep 8 voor op wat komen gaat. Zij staan op de drempel van hun puberteit en door hen nu te laten ervaren wat er kan gebeuren met naaktfoto’s, voorkomen we slachtoffers op latere leeftijd.”

Een levensechte ervaring met VR

En dat voorbereiden gebeurt bij de Risk Factory op -hoe kan het ook anders- een digitale manier.

“Samen met Warp VR ontwikkelden we een game die de echte wereld heel realistisch benaderd”,

verklaart Boersma. “Leerlingen krijgen een VR-bril op en staan ineens midden op het schoolplein

tussen hun klasgenoten. Daar speelt het onderwerp sexting; er is een naaktfoto van iemand

doorgestuurd. Steeds worden ze voor moeilijke dilemma’s gezet. Bescherm je je beste vriend? Of

stuur je zijn foto verder door om bij de rest van de klas te horen? Bij de dilemma’s hoort ook een

passend advies. Zo maakt de jeugd spelenderwijs kennis met de risico’s en keuzes rondom shame-

sexting.” “Sociale media is een onderwerp waarvan je wil dat je leerlingen er goed op voorbereid zijn”, voegt Patrick Nieskens (directeur OJBS ’t Maasveld) toe. “Ze komen er namelijk veel en spontaan mee in aanraking. Nu ik zelf heb gemerkt hoe levensecht een VR-ervaring is, zie ik écht de

toegevoegde waarde van de Risk Factory. Als een leerkracht hetzelfde verhaal in de klas zou doen,

kwam de boodschap namelijk nooit zo duidelijk binnen bij de jeugd. En doordat het onderwerp op een integere manier gebracht wordt, is dit geen vervelende maar juist een heel leerzame ervaring.”

Onder de indruk

Het programma maakt indruk op de achtstegroepers. Want naast een ‘coole’ en leuke dag, hebben de leerlingen ook wat geleerd. Zo ziet Anna van der Velden nu in dat je eigenlijk nooit een foto door moet sturen, ook niet als je vriendje of vriendinnetje dat vraagt. En voor Thomas Stark was de realistische ervaring zelfs even schrikken. “Het doorsturen van een foto kan zo snel gaan. De volgende keer als ik iets op Instagram of TikTok plaats denk ik wel twee keer na.” “En dat is precies de reden dat wij ons hebben gecommitteerd aan dit programma”, aldus Paul Gelton, directeur Veiligheidsregio's, Crisisbeheersing en Meldkamer van het ministerie van Justitie en Veiligheid. “Digitale weerbaarheid wordt een steeds groter thema door bijvoorbeeld cybercrime en online pesten. Maar wij zien ook een enorme groei in het aantal meldingen van shame-sexting onder jongeren. Samen met de JenV Hub, de Nationale Politie en de GGD is daarom deze innovatieve game ontwikkeld. Wij maken kinderen bewust van verkeerd gedrag op het web.” Ook de Provincie Limburg steunt het nieuwe preventieprogramma met een financiële bijdrage voor de aanschaf van de VR-brillen bij Risk Factory Limburg-Noord.

Bekijk ook: Lancering scenario Online Weerbaarheid l Risk Factory - YouTube